Monday, June 4, 2012

Gelkhoh jieh'a sei/jih - LD May 2012


Reverend holeh Pastor ho’n zong aseidoh ngamlou thil le thuho gelkhoh behseh jieh in seidoh le sutdoh phabep aumta’n, khat vei-vei kiphatlam aum thim lheh jieng’e. Ahelou le amulou zong ki umdiehlou, ahivang’a koima’n aseidoh ngamlou thudihho seisei zong angol akibahna tamtah vei aumji’n ahi. Hiche jieh chun hiche thu hohi sei-seilou in aphajo dem ti’a ka ngaituo phad zong aumji’e. Adieh in kei le VL in ka gelkhoh behseh lhon jieh in kasei-sei lhon in, kaha sei lhon jieh’a koi thulah kahi lhon ding zong vang ahi diehpoi. Khat-le-ni in “na lekhasut chu ahoi behseh’e” eihin ti’u leh hiche chu ka lochah’u ahijieng’e. Itobang thupha kisun zong leh asiempha ding leh asiemhoi dingho’n azui diehlou’u leh aphatchuomna umlou ahi thou hou’e. Hiche chung chuon’a chun thudih kisei dih anasa’a eina pahchaho chu milhaam atamjo ahiji’n, eihin kithuopi thei ding zong aum dieh jipoi. Eihin iblelho’n vang kithuopina ngaicha bang kihileh eihin kithuopi zou mama jieng uvinte ti’n kagel’e.
 Pathien thuseiho’n pulpit chung’ah hangsantah in thu asei jiuvin, i-lah uva chonsietna le gitlouna hijad tahpi aum tah vang in thudih seidoh ngam umlou hiel in pulpit chung akuon in gelkhohna thu i-sei sei uvin, gelkhoh bouseh’a imacha kitongdoh theilou ahida’n zong i-hechien lheh uvin, hinla anatoh ding i-tong diehji pouve. Lengpa David in Bethseba a luppi’a, ajipa thina ding lung agel laitah in Pathien ahung kipandoh in, Thiemgao Nathan chu David kom’a thusei ding in asol’e. Lengpa David maichang agako pieh’e kiti zong leh seikhiel hilou ding hielkhop in hangsantah in Nathan in a message puoh chu aga phuongdoh’e. Nathan zong vang chu akisuonglel hithou nante, thulem in asei masai. Hizongleh aseidi pen chu aseidoh thou thou’e. Bible a thiemgao lekhabu lah’ah Nathan min lekhabu umhih zong leh ka ngaisang lheh jieng’ e. Thiemgao Jeremiah zong chu, chapang cha, ama changseh’a ding’a neh kihol thei loulai ahijieng vang in Pathien in thiemgao ding in ana kou in, ama aki suonglel lheh jieng’e. Hile zong Pathien in ka umpi ding, kaven ding nahi, ati atahsan in Pathien thupieh azui in, a hinkhuo agenthei ngal’e. Judah mipite masang’a thu aseiyin, mat in aum in, thina thei ding changeiyin godna ana tuoh’e. Ahinla anungchon poi! Seiding’a nganse ahina chu aseidoh thou thou’e. I Reverend ho’u leh Pastor ho’n hiche Jeremiah thiemgao chu ‘Thiemgao Kaane’ ahi’n ti’n eihil uve. Hinai sailou, kei ngaidan in vang asolpa’n seidoh ding’a anganse nacheng gaseidoh’a, thuoh zong thuohpi ngam Thiemgao hangsan le gunchu tah ahi. A kaana jieh vang aum thou nai, a mi Judate suoh’a kaimang’a um dingho angaituo phad leh alhase lheh jieng ji’e.
Chonsietna, dihlouna, kinehsietna, i-lah uva hijad aumta’n, i-Reverend ho’u leh i-Pastor ho’u mi adihlouna amaichang’a gakoh ngam nahed’u um’em? Ken koima kahepoi. Chuti malah’a election lai’a bang ‘capture’ a kaidoh tithei hiel-hielho nungzuiya taona aga manpiehji’u hilou ham? Houbung Upa ho bang in ana ‘Hallelujah’ kitji nalai’u. Hitipi’a hi eiholah’a ipiti sietna umlou mong mong ding hitam? Pulpit lhang lang’ah hung kaldoh kit leng, hiche chung akuon’a chu seiya phadi zong um khat nante, ahinla amun’a seidoh’a thupha podna tamjo ding in kagel’e. Pulpit a thuseiho’n aseiji’u chu ipi hintem? Ju, drugs, khamna thei chuom chuom’a kibuol, numei-pasal kikah’a thanghuoina thuho ahiji’e. Hiche hochu adihlou jiengseh ahiuve. Hile zong hiche ho sang’a huoisejo chonsietnaho ahedlou’u ahi tadem? Ahe behseh uve. Ahed’u leh i-bawl’a aseilou’u ham? Tholom atamdi adei jieh’u ahiye. Veuvin, eiho lah’a houbung sung’a lamkai -upa ordained- tamtahho khosung haosa ahiuvin, chule, Lamka diehset’a Village Authority Chairman/Secretary hozong houbung upa aum nalai uve. Hiche hochun ipi tobang nna atoh uva, sum ipiti ahol uva, tiho sermon bawl ngam ding koima aumpoi. Houbung upa ahi ngal’u leh Reverend holeh Pastor ho’n thudihlou abawl’u i-hedho’u chu i-ga houlimpi uva ipiti’em? A sum muho’u leh mipite’a ding’a hamphatna ding sum hungho dihtah’a abawl’u hinam, tiho bang gadong tang uvo. Hiche hochu ngamlou nahi’u leh i-chonsiet dan dan uva i-chonsiet maidi’u, houbung lamkaiho’n zong sum amuna’u dihlou tah hizong leh akilo-lo jieng di’u himai. Seidi alhom lheh’e.
Kei mudan in, aki juohho, jukhamho, guchaho, drugs khamho le adang dang, pulpit chung’a thiemmo i-chanho’u hi i-jalhang hinkhuo’u suseho chu ahiuve. Sei’a thiemmo chan thei zong ahiuve. Hilezong, ti’ng kate, amahohi amaho siet dan-dan’a se ahiuvin, midang subuoi zap-zap zongle’u amaho’n mo akipuohdi’u ahiye. Akijuohho amaho thiemmo ahiuvin, jukhamho zong amaho le a innsung subuoi ahiuvin, guchaho’n i-khosung le vengsung asubuoi uvin, drugs khamho’n aguh’u angaiyin hiche hohi ipitinama zong leh aphalou ahiuve. Ahinla amaho chonsietna hi amaho tahsa chung le khosung/vengsung boina ahiye. Adeikhoplou vang kahi naisai puon, pha kasa hihbeh’e. Hiche jieh chun ngaituobe ding thil aum nalaiye. Khamthei bawlho leh akijuohho amaho mimal’a thiemmo ahiuve. Hizong leh lamkai, adieh’a houbung lamkai khat in ‘side income’ khosung le gamsung development fund anehmang jieng jihohi akijuohho le khamthei bawlho sang in thil atam susejo’e. Hiche kaseihi adih ahi ti’a i-gel’u hitaleh, nampi lamkai ho zong akitahlou’u leh ase ding sao lheh inte. Dih i-sah uvem?
Mimal’a koima dem kahipuon, thudih sei kahibou’e. Chule houbung lamkaiho’n zong keiho department a natong hohi Houbung Upa ordained ding in ana velel hihbeh uvin ti nuom kahi. Tam sei ngai taloupi na? Hinla katohkhompi Upa ordained phabep aum uve. A kitah pouve ti’a amaho dem kahipoi. Ka lhalo’u toh kituohlou hiel’a nei-le-gou, inn-le-lou, sum-le-pai kaneiho’u bang hi houbung in thunun leh asuhdih zou maithei ahiye. Keiho department toh kibang state government ah tampi aum in, hiche ho zong chu houbung in melchih thei nalai leh phalheh ding in kagel’e. I-Bible uva revenue department a natong mini aum in, anigel lhon in Jesu’n angaidam’e. Seizui Mathew chu KJV dungjuiyin in Capernaum khuo’a Custom office a tong ahiye. Ahinla ipi designation ahi aki seidoh poi. Jakai ahikit in, i-chan’a dinmun sang atuh ahi akiphapuoh poi. Hinla a ‘side-income’ lahho chu ama zong akisih lheh jieng’e. Mathew in Jesu nung azui in; Jakai vang chu akisih nung ama thu ima aki mudoh kit tapoi. Mikhat chu ama itobang in kitah henlang phalheh zong leh anatohna in azillou leh Upa ordained ding’a moh vetlel jieng lou ding in pha kasai.
Sum deichadna’a houbung sung leh milhaamho iki pumpei gam tahjieh uva chonsietna eiho lah’a hiti chenden ahi tadem tibang kagelji’e. Ka ngaituona chu asodta’n, hizong leh angaituo dingho’n angaituo khahlou’u hileh akilawm’e. Houbung sung le gamsung hi angaituo ding’a lawmho’n puohnatna neitah in ana ngaituo’u leh kihiti lom lom puonte kati’e.
Houbung in jalhang hinkhuo siempha nuom leh mipi masang’a thuseina phad chang munpen ahiye. Ahinla i-kisiempha thei dieh pouve. Ipijieh ahidem? Houbung lamho zong ki ngaituo zep’u leh pha kasai. Thudih aumsa seiya pulpit chung’a  apen-pen vang uva ipiding’a i-gamsung’u sietna’a kilamvai nalai ham? Ajieh khat vang aum’e tihi mitin in ahedding ginchad ahi. Ka ngaidan khat hin seikit leng, houbung sung’a lamkai/upa kitahlou umho’n mipite a thunun theilou’u ahi ngapsah dem? Ka dawnbutna: AHI. Houbung khantouna tholom/sum’a akite zing laise’n ahethiem ho hou-inn toh kigamlad hung kibe zing nalai inte. Chule dihloutah’a contract/job-card sum neho hou-inn’ah hung challang zep zep uvintin, tholom sum tamna lang jieng bou houbung in ve intin, thudih seidohho vetdana changdi’u ahi.
Eiho lah’a hin, houbung hileh mimal hileh, any sum, every sum, anyone’s sum, everybody’s sum, sum sum sum... himai! Hiti dinmun’a ding ihijieh uvin i-palai ding uva lhendon’a um elected member ho’n sum adu uvin, aneh’u leh ipi seidi i-nei uvem? Thudih le thutah’a mipiho puihuoina ding’a natong houbung ho’n imacha asei ngamlou’u leh ipi ilodi’u hitam? I aw, kangaituo leh, eiho lah’a thudih seiding chu ‘the Reverend’ le Pastor holeh Houbung Upa ho ahiuve. Ipijieh in? Platform (thuseina)  phad tam neipen amaho ahiuve. Sei chu asei nauve, hinla pulpit chung bou’a asei’u hileh akilawm’e. Kei geldan in, Reverend holeh Pastor hohin ‘ann kangol’u zong leh akhohpoi, thudih’a sum namuho’u bouseh seh tholom in hin tuoh uvin’ ti ngam’u le vang jaa umlheh uvinte.
Politics a dinmun phajo neitheina ding’a aseiding lamkai aum’e. Hinla kumkhat sung’a khawmpi khatvei bouseh kinei zou ham hamji ahijieh in hiche khatvei thu kisei chu apanna le achuhna imacha um hihbeh inte. Kei geldan hiti mai mai chu ahibou’e. I-gam’u koi in asiemphat ding ahi tadem? Asiemphatna ding’a koi in thu asei di? A umlou leh angei-ngei bang’a i-chie uva hasiet’a sejo chan i-lhun’u ngai mai ding ahitai.
Hiche kikah lah’a chun ka gelkhoh kit mama thukhat hin phapuoh kit ing’e. Mobile/cell phone i-neina’u asod hihlai’e. Hinla i-nei vanglah’u leh ‘handset’ a chankang thei lheh’e. Company te’n ‘MINGOL’ eihin tinadi’u hochu eiho’n ‘CHANKANG’ iti uve. Company iti uvin, adihtah’a chu ‘Service Provider’ ahiuve. Lamka le mun dang dang’a Aircel/Airtel adg. ‘centre’ itiho’u khu ‘Franchise’ joh ahiye. Kasei leh ka innsung mite khat in dih asalheh’e. I-lodohsa sum’a chozou zong akihilou vang in chate’n handset chankang adei’u hi agel khiel lheh uve. Phatah in gel’u leh choi zong choi ngam pouvinte. Handset kichoh pieh, top-up ei mopuohna hikit, jachad umtah ahilam ahedoh pouve. Dih asalheh jieng’e. I-khangthah ho uvin dih sakitlou’u, jachad um zong sakitlou’u. Hiche ho zong chu ahilding mi aum in, hin seisao vanglah ing’e.
A buoi um ma-ma i-khangthahho’u lah’a thuhilna ding phad tam neipen chu school ho ahiuve. Houbung lamkaiho sang in school ho’n khangthah hotoh kivopna ding le kihoulimna ding phad anei tamjo uve. School’ah hiche tobang thu ho’a hin chate educated kihisah leh dei aum lheh’e. Asei’a kisei vanglah, ‘chapang curfew’ nei bang poimo salou mi tamtah i-umkit uve. ‘Eima chate chieh kivetkol leuhen chapang curfew angaipoi’ ti ngaidan ahadjoh laitah in ngaidan seiding in khatvei sol in kana um’e. Keima geldan in zong ‘eima chate chieh kivetkol thei leuhen’ ngailou ding bang in kagel thou’e. Ahinla hiti hin kanaseiye: eima chate chieh kivetkol bouseh in aki chai theipoi, ka chate kholaiya poddoh lou ding in kahil in, inn’ah aum uvin, alawiho’u ahung vah uvin, aki houlim uvin, aki chiem uvin, innsung asuthang uvin, mi cha chula hung vah hih in tithei hilou, ka chate ka vadoh sahlou phad leh alawiho, anu le pate’n vahdoh lou ding’a ana hillou jieh uvin ahi theipoi. Ipi ilodi’u hitam? Pilhing curfew zong ki koi ngapsah leh ipi atidem?
Ahileh ipi iseidi’u hitam? Houbung in mikhat sum muna akuon’a som’a khat alah hi ‘lion’s share’ ahitai. Hiche’a lung lhailou’a ‘missionary box, numei bituh, khanglai bituh, building fund, chapangho talent adg. ititi nahlai’u, ipi tiding? Innsung khat’a lhalo nei mipa bouseh hikit nalai! Annchang amichan chieh’a ding’a khut-sip kisipdoh kit hinalai. Houbung in hibangse’a sum adei/angailud ahileh nampi lamkai holeh politician ho’n ipiti avetlel da mong mong diu hitam? Na ngaituo khah mong mong’em? Houbung lamkaiho hiti tobang ahi’u leh thudih ipiti asei ngamdi’u? Hiche logic akuon’a kagelji tieng leh nampi lamkaiho leh politician ho’n sum anehguh uva, avetlel’u zong leh ahiding ma ahi ti’n kagel jieng’e. Houbung lamkaiho’n dem/thiemmo chan ngamlouna ding’a sum’a chohdohsa ana hikha maithei’u ahiye. Eiho lah’a Bible thu chie dih hah lheh inte. Sei tah tah ngai vehta.... natilou’u??
Source: www.zogam.com
Kimbawipa

No comments:

Post a Comment

Note: Only a member of this blog may post a comment.