Saturday, April 21, 2012

Uicha le mengcha zong sum nanei leh govt. teacher hithei inte

Bible in aneilouho kilahpieh’a aneiho kipiehbe ding ahi ti’a aseikhu
ipi kiseina ahi vang ka hechien puon, hizongleh keima lungsuhtuo dan
in neilou vaichate chanvou ding zouse tulaiya mi haosa ho’n akilah
hitoh kitekah leh hung dihthei ding in kagel’e. Bible chun thuchuom
beh akodoh’a asei hita jieng zong leh hiche achung’a kaseipen zong hi
kihuobtha sah leh katina ahiye. Keisei adihpen ahi katina vang ahidieh
puon, akilhon thei dem zong kati ahiye.
       Council teacher kilah ding thu ahung gindoh akuon in amilip in sum
sunding thu asei masapen jieng’e. Hoilai’a ijad sun ding ham ti hipai
jieng. Exam bawlna’ah ipipi ahung kidong dem? Interviewer ho’n ipi
tobang thudoh ahin dong diuvem ti’a kiginna sang’a sum sunding
lampang’a kiginna ahung sanzoh khah chu kum 100 Christian hina mang
ho’a ding in vang kilawmmo kasazep’e. Kum 100 jen Pathien hing ihin
houna uva hi nehguh chahguh thu toh Hou kituolou dan tamtah vei hil in
ina um tauve. Hou-inn’a Pathien thu lhimpi mama jieng, apoddoh leh
nehguh chahguh in alungthim luodim jieng tamtah i-um tahzeh uvin
akhoh’e ti kalval seibe ding aum tapoi. A thunei avaihom chu Pathien
houlou Meilhei ho hikhat nante, hijieng tazong leh eiho’n sum sun
dabeh leuhen hoilaiya ST (Christianity) quota ding chu mi alah dieh
diu ham? Thinglhang mi 99% Christian i-hiuve iti’u hina lou ham? Hou
lamkaiho’n zong tuchung council teacher kilahna’a hung lolhing ho
kipapina’a maicham asiem di’u zong thildih hiding in kagelpoi. Mikhat
in sumguh asun’a ahung lolhinna chung’a Pathien kom’a kipathu kisei
chu Pathien in iti ageldem? Cain maicham siem toh ki ehbah ding in
tahsan aum’e.
       Society, gam le nam khantouna ding’a apoimo pen chu simlaiho lampi
dih komu pieh ding ahiye. Nehguh chahguh’a zilkung hung hiho chun
simlaiho iti lamdih le thudih akomu pieh theidi’u hitam? Text book sim
chu pass nading mai mai ahi’n, hinkhuo’a lolhinna ding’a chun text
book polam’a kiselgu chihna le thepna angaicha’n, hiche chu zilkung
khat in asimlaiho akomu pieh ding angaiyin ahi.
       Mi khenkhat in sei henlang hileh simlai zong umlou’a zilkung hijad
jad kila... atikit di’u ahiye. Hiche zong chu adihna chan aum’e.
Ahinla phatah’a lunggel det det ho’a ding in Government school ho’a
chate kaisah ding chu nu le pa chingthei ho’a ding’a thil hahsatah
hiding ahiye. Azehchu tuchung’a teacher ding kila holah’a hin mi ijad
hi teacher ding in a qualify mong mong nadiuvem? Ama thepna vang
hitalou’a, sum thahad’a teacher hung hidoh ho’n vannuoi leisiet pumpi
sang’a i-idzoh i-chanu le chapa te lekha ahin hilding chu koiyin aphal
mong mong ding ham?
       Teacher kilahdan i-vetleh lunglhai aum tahlou zeh in nu le pate’n
neilousa sa’n chate Private institutions ho’ah i-soljo tauvin ahi.
Athon’a lekhasimna thei um’a, hiche’a sim nuomlou’a private mama
itizeh uvin Private school ho’a ding in nu le pa te akuon’a sum tamtah
bodoh theina ding tha ahung umdoh kitta’n ahi. Hiche hi koima dang
suhkhiel ahipuon, eiho mama’n ikisuh khiel’uh ahiye. Tuition fee
atam’e ti’a i-phun phun na’u hi adang imacha zeh ahipuon, lamdih
loutah’a teacher ihidoh zeh uva i-chate’u lekha simna ding lam’a
i-thuohkit’uh ahiye. Sum neiho’a ding in tuition fee tamchu chuti lom
lom in boi um puonte. Athuoh ding chu teacher hina ding’a sum sunding
nei zoulou ho mama hung hikit ding ahiuve.
       Vangsiet umtah in sum tamtah sung’a mulou zong mi aum’e tithu akija
kit’e. Hiche hochun asum suhmang’u chu akinungmu kit mong nadiuvem? Mu
tahihle’u a inngappi mi ijad ahung umdoh dem? Bat le tham nei mihiem
ijad society sung’ah akibelap dem? A innmun loumun jaddang khut’a chie
masang mi ijad aumdoh lo dem? Thoudoh zou talou’a lumden mi ijad ahung
umbe dem? Society sung’a vaichad kipatlona’a nei mi phabep vang hung
umbe tei tei ding in aumtai. Thiengsel le zangkei in hinsei maileng,
thasiet zeh kiti leh dihpen ding in katahsan’e. Council teacher hina
ding’a sum kisumang jad mong mong chu mitin in mikhat kom’a iga moh
sunlud sang uvin eima eima mimal’a ding in business bawlna’n ana
kineileh, abon lom lom hitahih zong leh akehkhat beh in alolhinpi tei
tei ding in katahsan’e. Tonglou’a sum muna kiti mong mong sumthieng
aumpuon ahi. Sum thienglou muna ding’a khucheng’a lhuohvai jen’a
ikipei sang uvin nadang khat tohna ding’a kipatna in kimang leh ulsa
luong’a kilodoh sum chu athieng pen hiding in kagel in, hiche’a sum
kimu hochu som’a khat Pathien’a ding in kipe leh tu’a Cain maicham
tobang tamtah in ahin siemding sang’a Abel maicham gim namtui tobang
chu apepa’a ding in zong nuom chuom lheh lou ding ham na?  Mihiem
mitvet beh’a Pathien he mama bahnuomna jal’a tonglou’a sum kimu som’a
khat hinpieh ding zong chu thanop um behseh puonte. Ka lawipa khat
kom’a Council’a chu na apply louham? ti’a kadoh leh Council teacher ho
chate lekhathiem aumpo’n, hizeh’a chu ka chate lekha thep ding deina
jal’a ka na apply lou ahitai ti’n eihin dawnbut’e.


Chingthiempa


Written on the 5th April, 2010

No comments:

Post a Comment

Note: Only a member of this blog may post a comment.