Sunday, August 29, 2010

Nacha chu nang mopuoh ahiye (Laijon Digest August 2010)

Numei le pasal ikichen’a, kitimat’a cha le nao ahung pien leh akichai jieng ahipuon, abul kipanbep ahi nalaiyin ahi. Chate vetkolna lampang’a hin michuom chuom in vetkol dan jadchuom chuom anei uvin, nang in itobang’a chate navetkol’em? Anuoiya hin thudoh 10 aum in, hiche ho akuon hin chate na vetkolna ding’a pha nasahdan hilou in nangma’n navetkol dan toh kituoh hochu tick bawl in lang, anuoilam’a point kipe khu nang le nang kipe kit in. Itobang’a chate navetkol ham ti naheddoh thei ding ahiye. Hiche bep chu hilou in chate’n nachung’a itobang lunggel anei uvem ti zong naheddoh thei ding ahiye.
1. Nu le pa natoh ding ipiham?
1. Chate umchan pha hilding leh thu’a nunsah ding
2. Chiena lhuongpi chate komu’a, hiche akuon’a chu amaho ase le apha lhensah ding
3. Mi pilhing khat ahung suodoh theina ding uva chate amaho le amaho kikhoukhah ding dan ziltil ding.
4. Chate’n chapang ahisung uva kipana hinkhuo mansah zing ding.
5. Chate’n umchan pha amaho macham’a ahin kimudoh theina ding uva khoukhah ding.
2. Chapang umchan vettup hi koi mopuoh hintem?
1. Nu le pate’n phatah’a chate avetkol ding, chate’n nu le pa thu amandiu.
2. Chate’n voh-eh chuon masajo nu le pa thu apalkeh loudi’u.
3. Chapang umchan vettup hi nu le pa mopuohna ahijieng’e.
4. Nu le pate’n chate’n ipizeh’a thu amandi’u ham ti aseipieh’uh angaiye.
5. Chapang ho’n hahsatna atuo ho uva kuon’a umchanpha akihed jieng di’u hilou ham
3. Thuneina koi khut’a um ham?
1. Nu le pa chu ahanjo ahizeh uvin amaho khut’ah thuneina zouse aum’e.
2. Nu le pate chu chate sang’a chungnungjo ahizeh uvin chate sang in athuneina’u asangjo’e.
3. Nu le pa, chule chate’n akibang chet in thuneina anei lhon’e.
4. Chate thuneina le ngaichad hochu nu le pate’a sang in apoimo joi.
5. Nu le pate’n khoh asahlou phot leh chate thuneina ahijieng’e.
4. Jaana koizoh chang ding ham?
1. Chate’n nu le pa ajabawl ding ahiye. Hinla nu le pate’n chate ajabawl lou hiel ding ahi.
2. Nu le pa akuon’a jabawlna chate’n amutheina ding uva amaho’n jaana akilodoh thudi’u angaiye.
3. Kum tam le lhom thu aumpoi, mi zouse’n akibang chet’a jaana amudi’u angaiye.
4. Chate kipana ding’a nu le pate’n chate jabawl ding ahi.
5. Chate umchan phalou’a aum leh hiche chu thil thupi behseh ahipoi.
5. Suhkhiel aum tieng leh ipi bawl ding?
1. Chate’n suhkhiel anei leh godna pieh ding ahiuve.
2. Nu le pate’n chate suhkhielna chu kamdam’a houpi’a asuhkhiel kit tahlouna ding uva panlah ding dan hil’a tilkhou ding ahiuve.
3. Chate’n asuhkhiel zeh uva achung uva thil lhung aum tieng leh ching jieng tauvinte.
4. Chate thil suhkhiel louna ding’a puihuoi chu nu le pa kin ahiye.
5. Nu le pa, chule chate tilou midang akigolkha pen pen thiemmo chan ding ahi.
6. Boina iti ki maituopi’a thulhuhna iti siem ding?
1. Buoina tuoh pen pen in angaichad dungjuiya kithuopina pieh ding ahiye.
2. Boina chu ama macham in ana leng mang tante, alen mang lou leh nu le pate’n ol’a ngaituo ding ahi.
3. Nu le pate’n boina suhlhap ding dan ahe mama’e. Chate’n nu le pa thuthu manding ahijieng’e.
4. Chate kimanchah dan nu le pate’n hedpi’a, housiet angaina’a housiet ding, pachad angaina’a kipaman pieh’a boina atuo tieng’u leh kithuopi zing ding ahiuve
5. Nu le pate’n boina zeh khuoldoh’a chate kipana ding bawl pieh jieng ding ahiye.
7. Chate’n masang maban iti hilding?
1. Nu le pate’n umchan pha hil angaiye, aban chu chate mopuoh ahitai
2. Chate’n nu le pa seilou’a zong amopuoh na’u akihed uva, lampi dih le dihlou aki hed khen’uh angaiye.
3. Nu le pate’n chate pha tah’a hil’a, ahilna ban uva avetzui pieh nahlai ding ahi.
4. Nu le pate’n chate sangtah tup pieh ding ahi. Hiche akuon’a chu chate’n sangtah lhundan ahin gelkhoh di’u ahi.
5. Akipana di’u ahi phot leh chate anop nop’uh bawlsah jieng ding ahi.
8. Daan koiyin asiem’a iti juiding?
1. Daan umjedan leh i-changeiya zuithei ham ti kah ahin chate’n deilhenna aneithei uve.
2. Nu le pa’n daan khao behseh asiem leh chate’n asietlo thei uve.
3. Nu le pa daan siem chu chate’n thipbeh’a azuidi’u ahijieng’e.
4. Nu le pa’n daan asiem chu chate ahiltoh thuo’a nemtah’a zuisah ding ahi.
5. Nu le pa’n kamdam’a asei leh chate’n niel hihbeh inte.
9. Nu le pa’n chate iti tilkhou ding?
1. Natoh apoimo dan chate i-sei pieh leh amaho le amaho ki tilkhou jieng tauvinte.
2. Amaho le amaho akitilkhouna ding uvin chate’n mopuohna lientah anei uve.
3. Hutum le gihtho akuon’a tilkhou tho ding ahiuve.
4. Pachad, kipaman le tohman pieh jiji hin chate tilkhouna pethei inte
5. Nu le pate’n nna phatah’a atoh leh chate kipah uvintin, kitilkhou jieng tauvinte.
10. Discipline lampang la?
1. A umchan dungjui uva vetlhah ding ahiuve
2. Chate’n amaho discipline akivettub zing di’u ahi.
3. Godna hahsa pieh jiji ding, chutileh umchan phalou zouse beiding ahitai.
4. Discipline a khiel tieng’u leh achanvou di’u khat lahpieh jiji ding ahiuve.
5. Nu le pate’n chate ha god behseh lou ding ahi, chuti lou leh chate akuon’a lungsietna amulou di’u ahiye.
Scoring:
Point muding dan chi 5 aum’e. Hoiche pen chu pha nasah’a, hoiche pen chu nang toh kituoh ham ti nang le nang in naki vettuoh ding ahitai. Na dawbutna tick nabawl ho akuon’a mark muding dan akipe in, chule itobang minu le mipa nahi ham tizong akisun paipaiye. Ana vemong mong tiem in:

sakei bahkai
Thudoh 1 akuon’a 5 changeiya na dawnbutna (1) ahileh mark 1 chieh kipe in lang, thudoh 6 akuon’a 10 changeiya na dawnbutna (3) ahizong leh mark 1 chieh kipe kit in.
Nang: Sakei bahkai kitum henhun tobang. Chate’n nahin theida lheh uve.

sihneina umlou
Thudoh 1 akuon’a 5 changeiya na dawnbutna (3) ahileh mark 1 chieh kipe in lang, thudoh 6 akuon’a 10 changeiya na dawnbutna (1) ahizong leh mark 1 chieh kipe kit in.
Nang: Sihnei langneina umlou. Chate’n nuom asalheh uve.

lampi dih
Thudoh 1 akuon’a 5 changeiya na dawnbutna (2) ahileh mark 1 chieh kipe in lang, thudoh 6 akuon’a 10 changeiya na dawnbutna (4) ahizong leh mark 1 chieh kipe kit in.
Nang: Lampi dih’a chate khoukhah. Chate’n ahin hedthiem tieng’u leh nahin ngailu cheh cheh uvinte.


nakhiel’e
# Thudoh 1 akuon’a 5 changeiya na dawnbutna (5) ahileh mark 1 chieh kipe in lang, thudoh 6 akuon’a 10 changeiya na dawnbutna (2) ahizong leh mark 1 chieh kipe kit in.
Nang: Nakhiel behseh tai. Chate chaga tobang in aum uve. Kigel phat angaitai.


navaal behseh tai
Thudoh 1 akuon’a 5 changeiya na dawnbutna (4) ahileh mark 1 chieh kipe in lang, thudoh 6 akuon’a 10 changeiya na dawnbutna (5) ahizong leh mark 1 chieh kipe kit in.
Nang: Navaal behseh tai. Chate’n nahin ngailu pouvin, nahin nuoise tauve.


Ka Laijon, chate vetkolna lampang’a na dinmun chu lunglhai um nasah nah’em? Khonung’a nampi khuompi’a hung pang ding khoukhah’a pang nahi’n, nangma innsung bouseh phatchuomna ding’a cha le nao khoukhah hilou’a nampi gou ching’a kigeljo ding in iki deisah uve. Nampi in khangdong pha le nu le pa thumang angaicha lheh jieng’e. Nampi siemphatna ding’a pan nasatah’a hinla ding in iki deisah kit kit uve.

No comments:

Post a Comment

Note: Only a member of this blog may post a comment.