Monday, June 27, 2011

Career in MBBS - LD June 2011


Kahinkhuo lhum keiyin dammo kha puong’e tithei ding mihiem aumpoi. Chule adammo khalou beh zong umpuonte. Dammona hi leisiet chung’a i-chenpi’u, iki naipi mama jieng’u ahizeh in nitin le phadtin tobang in damna ding ngaicha’a doctor thiem koi um’em ti’a hol hol jieng mi tamtah aum’e. Thuchih khat in damtheina hi haosatna ahi ati’e. Mi haotah khat zong adammo zing leh ahaosa kiti theilou ahizeh in damtheina hi apoimo lheh jieng in ahi. Nitin in natna min hed khahlou athah thah ahung suohdoh zing in, hiche ho akuon’a kivendoh theina ding in doctor thiem ngaichad ahizing’e. Ahinla akhoh mama jieng khat chu mi zouse doctor amoh hithei jieng poi. Thinglhang doctor hosang in ama thepna mong mong’a hin zildoh doctor ho mi’n angaisangjo’n, chule amaho’n zong inn chendohna in aneitei uvin ahi. Hiti ahizeh chun eimite lah’a zong doctor thiem minthang, athepna innchen siemdohna’a neithei ding leh, athepna jal’a ajad le nam mite’a ding’a natong ding mi ngaichad ahizing’e. Tuibuong bazar’a Dr. Khupkhothang Touthang @ Dr. James in Zion Clinic ahin hondoh hi thil kipa um chungnung lah’a khat ahiye. Ama’n ama thepna ajad mite’a ding’a sumsielna neilou hiel in achiepi zing in, mitamtah in damdohna’n anei uvin, Private hospital a kizen zoulou tamtah in aphatchuompi tauvin ahi. Doctor hohi adamlou sudamthei ahizeh uvin society sung’ah mi ngaisangna achang uvin, chule sum le pai tamtah tah muna in zong aneikit uve.
Increase in demand:
Phad chie dungjuiyin chondan le khandan ahung kikhel in, mihiemte’n masang’a ana zahdoh khahlou natna thah le kidang tahtah ahung umdohta’n ahi. Adieh in India gamkai sung’ah mihiem asang’a sim in  lou le ai chule zending ngaicha’n hinkhuo amang zing uve. Hiche hin doctor ho ding in kot lientah ahondoh lota’n ahi.
Health care sector ahin natna jenna ding’a sum kimangdoh hi  US $34 billion alhing zou’e. 2012 tieng leh $40 billion ahin phah ding in michingho’n asei uve. India gamsung’a mihiem population ahung khan cheh cheh naban’a life expectancy ahung san zep zep toh kilhon in doctor ho’a ding in ateh akhang boipi ding aum zing in ahi. Kum 2025 tieng leh India sung’a diabetes vei mihiem 73.5 million lhing ding’a khuotdoh ahi. Chule cancer, hypertension chule akilason thei natna AIDS, dengue, TB le malaria vei zong mihiem tamtah aumta’n, hung tambe cheh nalai ding ahikit’e. Hiche akhang zing natna doudalna ding in India in nasatah in kiguonna aneita’n ahi. Itobang in kiguonna nei zong leh doctor thiem  tamtah siemdoh tilou ngal’a natna ho doudal thei ahilou ding zeh in doctor thiem hung hiding mi asang’a sim kumsieh leh India in asebdoh zing in ahi. Hiche holah’a chu tahchapa le tahchanu ho zong i-jaothei zing’uh ahiye.
Selection procedure:
MBBS (Bachelor of Medicine and Bachelor of Surgery) ding’a candidate kilhenna common entrance exam tamtah aum in ahi. Hiche holah’a hedthei dom hochu CBSE-PMT, DPMT le UPMT ahiuve. AIIMS, AFMC le private college chuom chuom ho’n zong achuombeh in entrance test abawl jiuve.
CBSE in a conduct CBSE-PMT hi mitamtah in angaisang le atuppen national level entrance exam chu ahiye. Hiche hi stage ni’a kibawl ji ahi - Preliminary le Final exam ahiye. Objective type ahi’n, Physics, Chemistry le Biology akuon’a thudoh chuom chuom adohji’u ahiye. Heddi khat chu hiche’a ahi negative marking um’ah ahi.
The Uttar Pradesh Combined PMT hi Uttar Pradesh gammi ho ding bou’a kibawl ahi’n, chule college chuom chuom tichu- Maulana Azad Medical College (MAMC), Lady Hardinge Medical College le University College of Medical Sciences (UCMS) ho’a admission ding hi Delhi University Medical - Dental Entrance Test (DUMET) kibawlji ahi. Hiche exam na ahi MBBS ading seat 410 le BDS ading seat 20 um ahi. Class XII chai hoding’a hiche exam hi bawlthei ahiye. Alhangpi’n hiche exam hohi April/May le abawl jiuvin, June/July tieng leh result asuoh jitai.
The road to become a doctor:
Doctor khat hina ding hi thilbai ahipuon, amasapen’a tupna dihtah le kipum piehna nei angaiyin ahi. Azehchu mitamtah kitedna lah’a lhendoh lhomcha bou hiji’ah ahiye. Candidate 1.6 million val kitedna lah’a mi sang themkhat bouseh seh lhendoh hiji ahi. Class XII subject a Physics, Chemistry le Biology phatah’a hedchien angai pen’e. Entrance test pass hodi’n MBBS regular course hi recognised medical college ho’ah kumli le akeh (4 1/2 yrs.) ahi’n, chuzou tieng leh internship kumkhat ahilou leh lhagup sung chielha kitji ahi. MBBS course adi’a selection ngaho’n asimdi’u hochu Anatomy, Biochemistry, Physiology, Dermatology, Obstetrics & Gynaecology, Forensic Medicine & Toxicology, Microbiology, Pathology, Pharmacology, Anesthesiology, Community medicine, Opthalmology, Orthopaedics, Paediatrics, Psychiatry le Surgery ahiuve. Hiche subject ho hedthiemna ding’a nisieh’a pungkah 18-20 sung gunchutah’a sim zing ding akiphamoi. Dentistry student, Shobit Gupta in aseina’a chun Doctor khat ding’a nisieh hi chouna lientah hizing ahi. Azehchu damlouho’n anatna ahin sei tieng’u leh i-lekhabu nungvet zing ding kiti chu thil hitheilou ahi ati.
Places to study medicine:
MBBS course fee hi college zouse’ah akibang puon ahi. Alhangpi’n govt. college ho’ah Rs. 20 lacs tobang alud in, hinla private institution ho’ah atamjo cheh’e. MBBS course ziltheina mun hochu- All India Institute of Medical Sciences (AIIMS) - New Delhi, Armed Forces Medical College (AFMC) - Pune, Christian Medical College (CMC) - Vellore, Kasturba Medical College - Manipal, Maulana Azad Medical College - New Delhi, Lady Hardinge Medical College - New Delhi le adang dang ahiuve. Hiche institution chuom chuom ho ahin alekha simdi’u ho akibang suoh puon, faculty hoi le hoilou in akingam kit’e. Chule hedding’a pha chu medical college ho ahi student teacher ratio hoinam, library le lab kitubnam tiho hi vetchil angai lheh’e.
What does the course prepare for you?
MBBS course a najao le mi zendam dan nazil bouseh hilou in khonung’a MD ahilou leh MS bawltheina ding’a lampi phatah nahin muding ahi. Natna holdoh dan le suhdam dan hil in um in natin, damlou vetkol dan le community health programme itobang hizong leh abawldan hedna phatah zong nahin hil uvinte. Damdawi ho manchah ding dan le mihiem tahsa chung’a itobang’a nna atoh thei ham tizong na kihil kit ding ahi. Hiche thepna le hedna ho nanei ban’a nei le gou, sum le pai mancah dan chule damlouho kithuopina health care service bawldan zong nahed thiemsel ding ahitai. MBBS khatchun leisiet chung’a lou le ai lam’a khantouna i-changeiya, chule iti kibawl’a iti kihed ding ham ti aboipi zing angaiyin ahi.
Scope and salaries:
Lungludna neiho ding in scope lientah akihong zing’e. Azehchu Private le Govt. hospital ho titahlou tulai khangthah tamtah ho’n MBBS degree anei tieng’u leh corporate hospital lah dung’a zong nna atongji tauvin ahi. Hiche hospital ho ahin lhalo zong ahoiyin, chule anatoh ajangkhai zep’e. Apollo, Max le Fortis hohi tulai khangthah tamtah ho mitsuonna ahizing’e.
MBBS khat in lhalo akisan zing naban’ah private in zong sum muna bailam tahtah in akisiemdoh thei uvin ahi. Mipi hed le tahsan ahi dungjui uvin asummu’u atamcheh cheh in, amaho private clinic akuon in zong sum tamtah tah amube zing thei kit uve. Chule health care sector ahung khantou toh kilhon in MBBS degree neiho aphadsieh in mipi ngaichad ahizing kit tauve. Medical tourism khantouna ding’a kibawl hospital ho’ah zong MBBS ho’a ding in tohmun aum zing’e. Hiche titahlou, health insurance market, pharmaceutical industry, telemedicine sector, clinical research, pharmaco-vigilance le adang dang hohi doctor hoding’a hamphatna thei jieng ahiuve.
Chule MD degree hinchaiya kumni work experience neisaho’n amaho thepna dungjuiyin lhakhat in `1-12 lacs alodoh zou uve. Agunchu ho le bawltheina neiho ding in alo’u pung zing thei ahikit nalaised’e. Chule hospital dang dangho’a zong visiting doctor in apang thei uvin, pungkah’a sim in sum alothei kit nalai uvin ahi.
Studying medicine abroad:
Gamsung’a MBBS tup le thanuom atamlheh vang in seat lhomcha bou ahizeh in mitamtah in gampam (foreign countries) ho’ah MBBS aga bawl jiuvin ahi. US, UK le Australia hohi deilhen ahiuve. Hiche gamho ahin kitedna asang in hinla infrastructure le facility ahoizeh in lolhinna lampi hahsalou ahi. Hizong leh hiche gamho’a admission muding hi thilbai ahipuon, entrance test le screening ajad jad kibawl zou’a kilud thei bep ahiye.
Gampam’a MBBS zildingho’n amasapen’a Medical Council of India akuon’a Eligibility Certificate akilah’uh ngai ahi. Chule course ahin chai tieng’u zong leh MCI nuoiya screening test abawlkit uva, chuzou tieng leh register ahin bawlkitji’u ahiye. Gampam’a MBBS zilding chu amantam ding hedsa ahi’n, hinla student loan le scholarship hoitah tah aumzeh in hatah in simlaiho akithuopi theiye. Hinla hedding khat chu India sung hihen, gampam hizong leh admission i-bawlna ding pen pen chu phatah’a khuolchil’a atah hinam ti hedchien ngai inte. Azehchu tulaiyin fake college tamtah aumdoh tai.
Doctor khat hina ding alampi ahahsa’n, chule chouna lientah khat zong ahikit’e. Hinla atong muolso hoding in nei le gou, sum le paiya lungkhamna umtalou ahi. Chule doctor ho natoh hi thilpha tah ahina ban’ah damsung’a lunglhaisel’a tohthei natoh khat zong ahikit’e.

No comments:

Post a Comment

Note: Only a member of this blog may post a comment.