Wednesday, February 22, 2012

SL Lunneh Journalist Award - LD Feb. 2012

Laijon Digest in kumli sung music lam’a lungludna neiho tilkhouna ding le dopsangna ding in music award ana homta’n, tukum’a zong ahomkit ding ahiye. Phad chie zing toh kilhon’a khantouna le masotbena ding in Miuzeeko Motbung akuon’a JOURNALISM AWARD zong piehdoh pan hita ding in lunggel akineitai.
Eimite hi music lam’ah iki lungtuoh pen uvin, hiche jieh’a chu amasapen ding’a music lam ana kikhohsah masapen ahiye. Alung liengvai, akipah, athanuom, alhase le adaa zouse’n music i-ngainuom uvin, lungthim cholduo sahna ding in i-poimo lheh jieng uve. Hiche ban’a chu eiho’a ding in khantouna ding in media i-poimo penkit uve. Magazine tamtah i-nei uvin, hinla daily news i-neidoh zou pouve. The Gosem phad chomcha ahung suodoh zong chun i-society sung’u hatah in asiemhoi man’e. Ahinla vangsiet umtah in ajieh mipi’n aheddoh theilou in The Gosem i-na thisah man tauve. Apamai behseh’e.
Journalism award homdoh ding akiti leh mitamtah in eimi journalist ho zilna neibon umlou iti maithei uve. India ading’a tuni changeiya journalist amasang’a chingjo umtalou’a kihe Pu Mahatma Gandhi zong chu journalism class ah khatvei jiengcha zong atoukha dieh poi.
India in jalen gaal anasad laiya journalist hochu Pu Mahatma Gandhi bang’a journalism school mukhalou jiengseh ahiuve. Pu Raja Ram Mohan Roy, Pu Jawaharlal Nehru,  Pu Subhas Chandra Bose ho i-minphah nuom uve. Ahinla journalism zil ahi dieh pouve. India in media lam’a gaal asadlou akhohtai ti anahed jieh uva media mangcha’a sabkangte anadou’u ahiye.
Tuni’n eiho society sung i-vetleh media lam’a i-lhasam lheh jieng uvin, India in Britishte nuoiya hinkhuo ana manlai uva mediaho dinmun sang in hatah in i-hahsajo uve. Ahinla media mangcha’a i-society uh siemphat ahilou leh hahsa lheh tante. Ama innchen ding gel manlou hiel’a society sung’a thu-le-laa kijah mattuona ding’a pan hinla journalist hohi pachadlou thei ahipouve. Hiche jieh’a chu amaho choisangna ding le tilkhouna ding’a journalism award i-piehdoh guot’u ahitai. Laijon Digest hi sum-le-pai nei hihenlang hileh award apiehdoh nuom atamlheh jieng’e. Ahin hahsatna tamtah lah’a tohguon hung kiguongdohji ahijieh in deibang in imacha amachal theipoi. Mipite panpina akingaicha zing’e.
February nisim 11, 2012 tieng leh Motbung khosung’a kuon’a hung kihomdoh ding Thadou-Kuki Journalism Award hi Laijon Digest in Pu (L) SL Lunneh Journalism Award aminsah ding ahiye.
India gamsung’a ding’a journalist masapen chu James Augustus Hickey ahi in, hinla India mi ahilou jieh in India in journalist masapen in Raja Rammohan Roy ahi ati’e. Meilheite’n Hijam Irabot chu Rammohan Roy of Manipur atikit uve. Hiche tobang’a chu Laijon Digest in zong India in chamlhat amu masang, 1941 kum’a monthly magazine masapen LHANGSAM ana siemdoh Pu (L) SL Lunneh hi eiho’a ding’a Father of Journalism atijieng ahi.
Tu’a computer age kiti’a zong journalist ho’n hahsatna seizoulou atuo zing’u ahi leh chuche phad laiya Pu (L) SL Lunneh in hahsatna anatuo dingho chu seizou le simzou zong hiding in tahsan aumpoi. 1952 kum in magazine khat ahin bawl kit in SIMLEMAAL asahkit’e. Hiche phad lai chun Manipur gamsung’ah journal ana lhom lheh jieng nalaiye. Meilheite’n zong lhomcha bouseh anei uvin, mat-le-mat in ana thisah loi loi jieng uve. Ajieh chu paper man ahahsa’n, tulaiya bang in bailamtah in bazar lah’a zong akijuoh jieng puon ahi. Chule hahsatna atuokit khat’u chu printing press ana tamlou jieh ahiye. Eiho magazine masa teni hi Pu (L) SL Lunneh in ama printing press a ana ki print ahiye.
Manipur sung’a hin media lam’ah Meilheite nuoitah in eiho ina ding uve. Imalam zouse’ah meilheite amasa uvin, amaho nuoi’ah eiho ina um jiuve. Ahinla vangsiet umtah in eiho journal hohi sodtah ahing zou jipoi. Tu-le-tu’a media lam’a minphah thei tamtah aum in, hinla amasang hinkhuodi’u seithei khatcha aumpoi. Journalist award homdoh ding’a kiguong Laijon Digest zong itih chan ahinzou ding seithei ahipoi. Jaddangho’n aneikhat’u anei zing uvin, ahing zing jieng’e. Hinla eiho’a hi patdoh ahiji’n, chomlou kah in athidoh kitji tai. Hiche hi mi tamtah in subscriber ho ngoh maithei inte, hinla Laijon Digest in hiche hi journalist ho’n anatohna’u hi profession dan’a gellou’a hobby mai mai dan’a agel jieh’u ahikhadem ti amudoh’e.
Profession ding mong mong’a i-bawl’u hikha leh boina le hahsatna i-tuo tieng’u zong leh thasietna kiti umdoh theilou ding ahitai. Thase chu ann-ngol ding’a Bible in eihil’u ahi’n, ann i-nehtheina ding’a chu thasiet umtheilou ding ahiye. Thasiet jieh’a ngah, lhasiet jieh’a ngah, lunghan jieh’a ngah kiti chu professional ho’a ding in aum ngaipoi. Laijon Digest jaona in tu’a journal ho zong professional ding’a kibawl khatcha aumpuon, hiche jieh chun abawlho thasiet nikhuo chu abei nikhuo hung hijieng ding ahitai. Hiche chu aumlouna ding’a khat-le-khat iki tilkhou uva, profession mong mong’a i-neitheina ding uva journalist award hi manchah phatah khat ahung hiding ikineppi lheh uve. Journalist award kiti zong leh hiche award hi jounalist hilou, freelance writer ho zong changthei ding’a guon ahiye. Mikhat demna le suh minsietna ding hilou’a society in aphatchuompi thei ding idea hung kisundohho Laijon Digest in angaisang lheh jieng’e.
Journalist hi tu’a sang’a hatah’a atambe cheh ding i-dei lheh jieng uve. Journalist atam chan in thudih hung chungnung zep zep intin, society sung’a akiselgu aphalou zouse phuondoh hung hizing intin, nampi’a ding in zong khantouna hung hitei inte. Khangthahte’n zong eiho lah’a media career chiepi ding nehmuna hipuonte ti lunggel i-nei uva, hedna lhasamho apuohnatna jieh uva nna i-tohsah’u hin khantouna ahiding bangtah’a ahin puohlud theilou ding ahiye. Laijon Digest jaona in tu’a magazine tamtah umho sang’a ahoijo ding le aphajo ding hin bawldoh ding khangthah society in angaicha zing’e. Eiholah khel khel hihih zong leh national media lah’a zong journalist i-nei’u angaiye. Sadar Hills issue chu national journalist tamtah ananeile’u hen tu’a sang’a hatah’a gihjo le nasajo tei tei ding ahiye. Media bei government min adeijoh ahijieh in media lam’a career kilhunludho’a ding in natoh mulelna ding imacha aumpoi.
Pu (L) SL Lunneh in 1940s laipeh akuon’a media poimodan ana mudoh thei ahitai. 1940s laiya ana piengdohho zong tunigeiya dam nalaiho chu alungthim’u gammang lah’a sakab ding le thang-kam ding lunggel thanuom jieng ahi nalai uve. Chule chuche lai phad’a ana piengho tuni geiya kengchot se hahsa, kumkhat’a nga-vei kisil ngapcha zong um behsehlou, alunggel’u zong tapkuong kho-khel thei behsehlou jiengseh ahi uve. Chuche lai phad’a chu media akhohdan ana heddoh ahita’e. I-gah ngaituo leh lunggel amang jieng’e. Tulai computer age ahitah vang in media khohgel thei loulai mi tamtah i-um nalai uve. Hiche khang’a kuon chun mitin in media apoimodan ana hedoh thei henlang hileh tuni’a sang in i-khantouna’u hi nasajo cheh ding in tahsan ahi.
Society khantouna ding’a apoimo pen abul phutdoh’a ana pang Pu (L) SL Lunneh hin anatohphat jieh’a pachadna amukhah ding zong tahsan aumpoi. Media lam’a lhasam lheh jieng nalai ihijieh uvin media pioneer i-neiho’u pachadna pieh ding i-geldohdi’u chu tahsan aumpoi. Tu’a ama aum tahlou nung hizong leh Laijon Digest in ama min aman jieng ding akiphalpoi. Laijon Digest aumlai chan’a Pu (L) SL Lunneh geldoh zingna’a journalist award i-hopdoh zingdi’u ahitai.
Hiche award homdoh ahitheina ding in Laijon Digest in Pu (L) SL Lunneh innsung mite ana kihoupi’n, amaho’n zong eihin phatsahpi bang uvin ama geldoh zingna’a award hi tukum’a kuon’a homdoh pan hung hiding ahitai. Pu (L) SL Lunneh Journalist Award masapen hi koi khut’a piehdoh ding ham ti committee in lunggel lhahna hin nei intin, Miuzeeko jaan leh kihomdoh ngal ding ahitai.
Society ading’a media lam’a genthei ana thuoh masa Pu (L) SL Lunneh hi 1902, November lha in Vaphong Songjang khuo’ah ana pieng in, 1979 kum chun aleisiet hinkhuo ana beitai. Leisiet hinkhuo kum 77 aman sung in society a ding’a thilpha tamtah ana bawldoh in, eiho’a ding in anatohdoh hohi suhmil jieng thei ding hoi ahitapoi.

No comments:

Post a Comment

Note: Only a member of this blog may post a comment.