Saturday, May 28, 2011

Chate Lunggel - Laijon Digest May 2011


Nu le pa tamtah in chate lunggel hedpiehna imacha umlou hiel in amaho deibang tah in chate apuihuoi kiguo jiuvin, hinla apuihuoi kiguodho’u chun amaho nung azui thei ding mong hinam ti ageldoh thei ji pouve. Vannuoi leisiet khantou zing toh kilhon in chate lunggel zong akikhel zing in, amaho lunggel hedpieh’a, hiche akuon’a chu itilam dol’a siem zang thei hiding ham ti gelkhoh angaitai. Hiche toh kilhon chun chate, adieh’a teenagers ho’n anu le pate uvin amaho lunggel ahedpieh ding uva adeiho’u themkhat gah tahlang’u hite:
1. “Chapang kahi tapoi”: Chate aphadsieh’a chapang bawl’a bawl zing chu amaho lunglam ana hilou hiel dan ahiye. Ahung khanlet’u toh kilhon’a jaana achandi’u dawl chan ding anuom uve. Eima thisan mong mong’a piengdoh hizongle’u, atahbeh mong in chate hi akum’u ahung tam cheh cheh toh kilhon’a pilhing bawl’a bawlna phad hung lhung ji ahitai. Ji le cha ahin nei nung uva mopuohna i-pieh lhah panji’u hi bawl khiel lientah khat ahiye. Hizeh’a chu nungah le guollhang ahung higuot’u toh kilhon’a pilhing tah’a bawl pai jieng ding in aphai.
2. “Pilhing dan in ka um in, hinla pilhing hinkhuo manding hi thigin’a kagin ahiye”: Nacha chu pilhing tah’a bawl ding’a umsa ahijieng vang chun pilhing khat mopuohna ahin lah ding chu ama’n zong ajolou ding akihd zeh in thigin in aging’e. Hedkhah louna gam hin chuonlud ding ahi’u toh kilhon in alunggel’u akicholduo thei jipoi. Hiche phad lehin moh housiet le simmo bawl lou’a, pilhing hinkhuo tijadna neilou hiel’a ahin mantheina ding uva khoukhah ding chu adieh’a mipa mopuohna ahiye.
3. “Ka lawi le guolho hi keiya ding in apoimo lheh’e”: Nu le pa vetkolna nuoiya kuon’a ahung poddoh uva, amaho macham’a hinkhuo ahin man phad’u hung lhung tei ding ahiye. I-chapa khat chu lawi le guol toh kivopmo hiel in guollhang tajenjun zong leh apa dalha theilou hiel in hinkhuo mang leh mipa chu akipah mong nadem? Chate amaho le amaho se le pha hetheiya ahung umdi’u chu minu le mipa kipana hiding in ginchad ahiye. Hiche hi aum tei tei ding thilkhat ahizeh in nacha chu alawi le guol toh kholaiya avadoh simsieh leh lungdon in phone bawl loi loi jieng hih in. Nang in ama’a ding’a phapen ding ti’a nachin chin jieng laitah’a chu nalhasuo ahitai ti nageldoh angaiye. Hizeh chun alawi le guol toh akivop’a, ahung vaigei khah zong leh moh lunghan hih in. Lawi le guol toh akivop phad leh chadvaina hinkhuo amanlouna ding in tilkhoujo’n.
4. “Thudoh kahad cheh cheh’e”: Chapang hinkhuo ahin dalhah uva, nungah guollhang hinkhuo man’u toh kilhon in hedbe nuomna lungthim tamtah hin nei uvinte. Ipi ding’a nang in nasolna zouse’a ama’n nna atoh ding ham ti zong ahednuom lah uva jao inte. Hizeh chun nasolna’a thudoh nahin nei’u leh nahin nielkal in gel hih in. Amaho’n aheddingsa uva nagel chu ahedlou’u ahijoi. Na vaihomda’n zong thudohna hin nei maithei ahiuve. Hiche zong chun nahin nuoise zeh’a nahin dawnbut in gel hih in. Ahednuom umchu hedsahjo’n. Innsung kimanchah danho zong hednuomna lungthim aneiteidi’u ahiye. Ahednuom zouse’u najo chan’a hedsah ding in kiguo zousa’n um zing jieng in.
5. “Ka souphud adihji poi”: Pasal ho dieh dieh ahung kiguollhansah guot laitah’u leh baang’a poster jad jad beh ding lunggel hin nei uvinte. Hiche poster hochu nang in seizui 12 holim hileh nati hochu chielou ding dan ahitai. Hiche phad lai lehin alungchom uvin, kimoh sensen jieng uvinte. Aneo akuon’a ahin kivoppi hizong leh numei ahilou le pasal hotoh umkhom chu jachadna’n hin nei intin, asouphud dihlou ma ahitai. Hiche laitah lehin mi jaalouna zong anei nuom uve. Hahsa lheh zong leh amaho umchan chu amaho nopthu hilou’a, tilpuoh lungchang ahida’n hedthiem sah ding apoimo’e. Chule souphud zong chu control thei ahida’n hedsah’a, a control ding dan zong hil pai pai ding angaiye.
6. “Ei kivetdan mong mong adih hih’e”: I-seisa ma bang uvin hiche phad lai lehin zahda ding ahao thei lheh uve. Na lunghanna aum’a, navetsoi zong leh lunghang cheh jieng di’u ahiye. Chule abang konkhat diehset hochun nu le pa thusei zouse zong azahda kit jieng uvin ahi. Hiche zong vang chu thil khohtah khat ahitai. Ahinla i-cha le nao i-lungsietna asan chu koima’n ahai diehlou ahiye. I-lungsiet behseh zeh’a ama hinkhuo siemphatna ding ngaituo tei tei ngaikit ahiye. Lunghan zeh’a aumchan zouse zahdana chun thilpha asuodoh lou ding ahiye. Hiche cha le pa kikah’a kivetdana apiendoh louna ding’a chu kihoulim zingna apoimo’e. Hiche kihoulimna chun kihousietna ahuobtha poi. Amaho lungludna khat lungludpi ding chu angaikhoh pen ahikit’e.
7. “Kachangseh in ki um zing leh kati’e”: Alawi le guol hotoh aumkhom leh akamtam pen in pang intin, innsung ahung lhun tieng leh houpi butmo hiel in khang uvinte. Adiehset’a anaote’n aga suhbuoi leh khutlha pai jieng zong um nalai kit taged ding ahiye. Hiche zong chu lungdon ding ahipoi. Akum’u le alunggel le thisan kigom chun asuh ngoldan uva koiding ahiye. Hinla avalbeh seh uva ahile vang lungdon pan thei bep hinte.
8. “Ka innkote’n kathu ngai’u leh kadeiye”: Jachad um nasah lou ham? I-chate’n kanu le kapa’n kathu angaipoi ahin tiding chu. Zumlam jalam helou chapang ahiuve. Hiche zong hi chapang zouse’n anei teitei thilkhat ahikit’e. Akhohse zepho chun aphuongdoh uvin, adangho’n vang aseldoh zou uve. Hinla aneilou’u tina vang ahidiehpoi. Chate kom’a thu nasei simsieh’a advice napieh zing chu atheichim dan’u ahiye. Nang in nahedlou vang’a alungthim uva.... hoilang ipikhat sei zing kei... kithip doh leh phadi atidan’u ahi. Hiche chu akum uvin aseisah ahi’n, amaho sei ahi diehpoi. Hizeh chun chate aphadsieh’a advice pieh zing zong thilpha ahipoi ti i-seidoh nuom uve. Ahinla, nu le pa tilou amaho’a ding’a thilpha gel chungnung umlou le akimu diehlou di’u ahida’n vang hedsah teiyin aphai.
9. “Na thusei haimil hih’o”: Innsung’a boina siem’a apan zing vang uvin nu le pate’n athusei’u suhkhel toukhel atho’u leh azahda kit thei lheh uve. Innsung mite’n azui ding daan nasiemho zong moh khel khel hih in. Khatvei naseidohsa chu bawldoh tei guo le chun amaho vetton pentah nahikit ding ahiye. Teenage ahin khel phad’u leh thil zouse hung kikhel ding ahitai. Teenage ahin khel nung uva akikhel theilou’u leh amaho thiemmo aha hibehseh tapoi.
10. “Kahin jaa nuom’e”: Point 9na’a i-sei bang uvin thukhat naseiya, achomkhat nabawl leh chate’n nahin jathei puonte. Nasei chu nabawl ding ahijieng’e. Bawllou ding seilou ding tina ahipen’e. Nasei bang’a nang nachon leh vannuoiya nu le pa um zouse lah’a nacha’n angaisang pen nang nahi ding ahiye. Hiche chu lodoh tho angai bou’e ka laijon. Hiche lodohna ding chu chate teenage ahi phad sung’u ahiye. Teenage ahin khel tieng’u leh nagimna gaa namu bep ding ahiye.
Chate teenage ahisung uva nu le pa hinkhuo genthei dan chu jadchuom beh ahiye. Chate ading in vang thilthah ahed’u leh apatepna’u ahikit in, hiche phad sung hi mihiem khat hinkhuo kisiemdohna ding’a phad pha laitah ahiye. Nu le pa’n chate hiche phad sung’a alhasuo’a ahileh nung matkitna ding agamla lheh tai. Hiche article nasimna’a hin LD in chapang akingolsahho apanpi’e tizong i-umdi’u ahi. Hinla hiche chu ahipoi. Teenager ho hinkhuo siemphatna ding’a amaho umchan hedthiem pieh ahitheina ding’a amaho’n nu le pate’n alunggel ahed pieh ding uva adeiho’u hung kitahlang ahijoi. Ahoizoh chu hita zong leh hiche phad sung hi mikhat’a ding in alolhin ding le losapna ding kibulphuna phad ahi ti i-seidoh nuom’u ahi pen thou’e.

No comments:

Post a Comment

Note: Only a member of this blog may post a comment.