Wednesday, April 24, 2013

ALAI’AH LAZARUS ADING’E



KSDC lamkaiho’n India Flag haal lhah ding ti, Lazarus in India Flag choisang ding ti
-          Jampa Lhungdim
Pu-le-pa khang’a kuon’a i-na jalenna’u, Manipur thinglhang gamsung, tu’n mi khutnuoi’ah i-um tauve. Hiche akuon’a chamlhat muna ding in lampi chuom-chuom in kiphinna i-na bawl uvin, gamtum muna ding’a a hinkhuo chaan zong tamtah i-um tauvin, amaho cheng jaana salaam i-peuve.
Khang ahung kitol zing in, thingnuoi group tamtah, ki-thattuo ding leh ki-mantuo ding’a kiguosa diem’a ana umchu tuhin kipa umtah in kilungtuoh tah in i-dingkhom thei tauvin, kipa aum lheh’e. Gaal-le-tuol, genthei-hesuohna tamtah i-hin tuo nung uvin India government toh nampi khankhuo sud khom theina ding in kihouna ding ngeh in i-na kiphin kit uvin, alolhing ding tobang in ahung kilangdohji’n, hinla huilah’a chaangvai kithe bang in ana leng mangji tai.
Kiphinna vaigei pen chu Kuki State Demand Committee ho lamkaina nuoiyin Asean Car Rally chu 2012 December lha in KSDC lamkaina in ina nang uvin, hinla government in phalbi toukhom kichai leh kihoupi ding’a eina tep jieh uvin vohhai in ana umtai. Hiche kitepna chu tuni’n government in geldoh in anei tapuon, kiphinna athahbeh’a pat kit ding in KSDC lamkaina in nasatah in i-ki guong kit tauve.
Kiphinna hi tuni, January nisim 24 nilhah lam nidan 5:00 akuon’a kipan ding ahitai. Kiphinna chielhah ding dan local paper ho’n ahin phuondohna uva chun Kuki chate chenna gamsung zouse’a India kivaipuohna daan zuilou ding leh India flag geiya hallhah ding in lamkaiho akuon in thupieh ahung kisuodoh’e.
Kiphinna hi achielhah’a ahileh hiche hohi lamkaiho vaihomna leh thupiehna nuoiya i-hin zui uva i-hin bawl tei ding uvin kiguonna aum kittai. Chuleh a 63 vei channa Indian Republic Day zong Kukite chenna mun zouse’a manlou ding leh doudal ding in zong lamkaiho’n thupieh ahin neikit tauve.
Alangkhat’ah Churachandpur gamsung’ah tulaitah hin nasatah in MGNREGS nuoiyin natohna achielha zing in ahi. Hiche natohna hi nidang’a bang’a khosung’a ding’a lampi siemphat, hohtui luonna suhtub leh adang dangho bawlna hilou in, Republic Day ading’a kiguonna ana hikit laizang’e. Kuki chate hi innchen hahsate i-hiuvin, nisieh’a neh kiholthute zong i-hiuve. Government in MGNREGS ahin siemdoh hi eiho’n i-ha phatchuompi diehset uve. Imm leh sei kibang in haosa tamtah in zong a innchenpi tauvin, chule haosa zong i-kibe zing jieng tauvin ahi. Masang’a mithum akisuh khom leh mini lasathei kiti te chu tuhin mithum akisuh khom leh mini haosa ana hitai. Promotion lamchuom beh’a i-mu’u abang in, MGNREGS i-phatchuompi pouve iti thei pouve.
Republic Day ading’a kiguonna ahin Churachandpur DC, Jacintha Lazarus in khosung leh vengsung thienthouna lam’a kited ding tikhat ahin podoh kittai. Hiche belap ding chun nasatah’a India Flag tahlang ding, India Flag minthan sah ding ti hileh kilawmtah in khuo tamtah’ah dustbin ho jieng’a zong India Flag mutheiyin aumtai. Lampi pam’a mipi zunbuh (public urinal), thingphungho, lampi lai, chule mun dang-dang’ah India Flag apol lha jieng’e. Jacintha hi India Flag ngailu tah ahi tithei in akilang’e.
Kumdang in zong khosung thienthouna hi Republic Day kuon tieng leh ana chiepiji’n ahi. Tukum’a India Flag hibang’a ngailu nu hin kumdang in geldoh in ana neikhapoi. KSDC in India Flag hallhah ding ahinti jieh’a hibang’a hi ahin gelkhoh ahidem? KSDC lamkaiho’n India Flag ga hallha khel pouvinte. Amaho thupiehna nuoiya mipi in ahallhah ding ahibou’e. Jacintha in India Flag mun zouse’ah atahdoh poi, ama thupiehna nuoiya mipi in atahdoh ahibou’e. KSDC le Jacintha in mipi chuom chuom aneilhon ahidem? Hilou, ahallha ding ho chu kitahdoh sah ahiti.
Telangana in zong state athum’e, Kukite bou i-hipouve. Telangana state muna ding dei jieh’a mipi panlahdan chu i-hesuoh uve. Ann-le-tui ngol’a, meiya kihal’a, train lampi’a lum’a train kitaalih sah kiguoho zong i-he uve. Hiche cheng  bep hilou’a lampi chuom-chuom’a akiphindan’u i-hesuoh kei uve. Mipi kipieh zouna chun lamkaiho ahadsah ahi’n, janni jieng in zong athu’u athahbeh in ahung gingdoh kittai.
Jacintha in India Flag eihin siemsahho’u hi KSDC lamkaina’a eiho ma-ma’n i-hin hallhah kittei ding uvin aumtai. Agul la thilou, amol la bonglou tichu i-chiepi guot dan uvin akilang’e. Telangana mipite’n vang asuoh-suoh, suoh, state muding atiuve. State neilou akhohdan amaho’n ahe uve. Eiho’n zong i-hekit uve. I-hed jieh uva i-thum’u ahi. Lamkaiho’n Meilheite’n thinglhang mi anuoise in, achuom bawl uve atiuvin, Thangso Baite, Outer Manipur ading’a MP pu’n moh pen-penda’u hen atikit’e. Hoilam i-ngat uva hoilam’a i-chiedi’u hitam? Lamkaiho’n mipi lungthim sung’ah state neilou akhohda’n hedchien sah’u hen lang, mipi lungthim sung’ah state ngaichadna piengdoh thei leh dei aum lheh’e. Mipiho’n state neilou akhohdan he’u henlang, lamkaiho tilkhou zing’u henlang, tosot zing’u leh dei aum cheh’e. Kilungkhatna lou’a i-bawldohdi’u alhom lheh’e.
Kuki state mutheina ding’a kiphinna nasa lheh ding in akilangtai. Lamkaiho zong kiguosa’n aum tauvin, mipiho zong kiguosa’a aum ding tahsan ahitai. Mipi leh Lamkai kikah’a kihedthiemna aum theina ding’a mitin in pan i-lah zingdi’u deisah ahi. Doudal ding atam’e, kijosah poute. Lamkaiho had’u henlang, hang’u hen. Mipiho, lamkaiho tosot ding’a kiguosa’n umzing hen. Tuchung kiphinna lolhinna ding in lamkaiho’n pan ala uvin, mipi’n tosot’u hite. Lolhinsah louna ding in Jacintha in pan ala in, mipi’n i-tosot kit uve. Khatla Kuki state, khat la job card, buoi vang aum lheh’e. Anini’a i-zuidi’u ham, hoijoh i-zuidi’u hm? KSDC lamkaiho leh mipi kikah’a Jacintha Lazarus ading’e, hoilam i-zotdi’u ham? 


24th January, 2013